Autyzm jest całościowym zaburzeniem ogólnorozwojowym, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i trwa całe życie. W zależności od głębokości zaburzeń oraz intensywności terapii jego objawy u poszczególnych osób są zróżnicowane. Nie istnieje jednolity obraz symptomatologiczny, dlatego literatura używa definicji "spektrum zaburzeń autystycznych". U dotkniętych nim dzieci obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania wszystkich obszarów rozwoju. Pierwsze symptomy pojawiają się u już kilkunastomiesięcznych niemowląt. Warunkiem postawienia rozpoznania jest pojawienie się nieprawidłowości w relacjach społecznych, komunikowaniu się oraz  w rozwoju funkcjonalnej lub symbolicznej zabawy już przed 3 rokiem życia dziecka. Jednakże często diagnozuje się autyzm również u nastolatków, czy osób dorosłych. Brak terapii może doprowadzić do bardzo głębokich zaburzeń funkcjonowania w wieku późniejszym.

Objawy

Nieprawidłowości dotyczą między innymi dysfunkcji  wykorzystywania kontaktu wzrokowego do regulowania swoich relacji z otoczeniem (rodziną, kolegami) oraz interakcji społecznych. Dziecko nie nawiązuje kontaktu wzrokowego lub jest to kontakt bardzo krótkotrwały.

Autyzm będąc całościowym zaburzeniem rozwoju wpływa na wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Powoduje: zaburzenia relacji społecznych i kontaktu, trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia. Większość dzieci autystycznych jest niemówiąca, nie komunikuje się gestem, ma trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń. U dzieci autystycznych, które mówią często pojawiają się echolalie. Nie potrafią tworzyć dłuższych rozbudowanych wypowiedzi, mają trudności z inicjowaniem i podtrzymywaniem konwersacji. Cechuje je ograniczenie lub brak rozumienia pojęć abstrakcyjnych. Nawet wysoko funkcjonujące osoby dotknięte autyzmem przejawiają problemy z pragmatyką języka. Obserwuje się u nich zaburzenia zachowania – zaburzenia koncentracji uwagi, stereotypie i rytuały, koncentrowanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów. Niejednokrotnie pojawiają się zachowania autoagresywne i agresywne.

Nasilenie poszczególnych objawów może być skrajnie silne, lub czasem ledwo zauważalne. Im starsze dziecko tym więcej można zaobserwować w jego zachowaniu zaburzeń wtórnych, będących konsekwencją autyzmu. U niektórych dzieci autystycznych pojawiają się także zaburzenia dodatkowe takie jak upośledzenie umysłowe, mózgowe porażenie dziecięce, wady wzroku, słuchu itp.

Wczesna diagnoza i wielokierunkowa terapia jest szansą na poprawę funkcjonowania dziecka w wieku późniejszym, a nawet szansą na "normalne życie".

Opracowany program terapeutyczny powinien być kompleksowy, indywidualnie dostosowany do potrzeb danego dziecka, tak by jak najefektywniej wspierać jego rozwój.